कृर्षि

हस्त बुढा । कर्णाली प्रदेशको पर्यटकिय शहर जुम्लामा प्रादेशिक औद्योगिक व्यापार महोत्सवको अन्तिम तयारी पुरा भएको छ । कर्णालीमै दोस्रो पटक आयोजना भएको ठुलो र लामो औद्योगिक व्यापार प्रादेशिक महोत्सव भदौ १९ बाट शुरु हुने छ । भदौ १९ देखि २९ सम्म १० दिन सम्म महोत्सव संचालन हुने उद्योग बाणिज्य संघ जुम्लाले जनाएको छ । भने, दोस्रो प्रादेशिक महोत्सवको कर्णाली प्रदेश सरकारका मुख्यमन्त्री महेन्द्र बहादुर शाहिले गर्ने छन् । त्यसका साथै एकसयबढि स्टलहरु पनि बुकिङ भईसकेका छन् । राष्ट् ितथा स्थानीय कलाकारले आफ्नो प्रस्तुती दिने छन् । कृषि उत्पादनको प्रर्बद, बजारीकरण तथा आर्थिक समृद्धीका लागि दोस्रो पटक जुम्लामा प्रादेशिक महोत्सव हुन लागेको हो । उद्योग बाणिज्य संघ जुम्लाले बुधबार पत्रकार सम्मेलन गरी महोत्सवको अीनतम तयारी पुरा भएको जानकारी दिएको छ । भने आम जम्लाबासीलाई महोत्सवलाई सफल्ता पुर्वक सम्पन्न गर्न

काठमाडौं । यतिबेला बजारमा हरियो तरकारीको मूल्य ह्वात्तै बढेको छ। विगतको भन्दा ६० रुपैयाँको दरले तरकारीको मूल्य बढिरहेको छ। औसत भन्दा खुद्राको भाउ झनै बढेको छ। कालिमाटी तरकारी बजारमा पसेको बाढी, भारतीय तरकारी आउन कमी, विषादी चेकजाँच जस्ता विषयले तरकारीको बजार भाउ उकासिएको हो। बजारमा अहिले गोलभेडा, भिण्डी, तितेकरेला, परवर, काक्रो, घिरौला, भटमासकोशा, कागती, रायोको साग, अदुवा, चम्सुरको साग, न्यूरो लगाएतका थुप्रै तरकारीहरुको मूल्यमा साविकको भन्दा तीन गुणासम्म बृद्धि भएको छ। प्राय बर्षातको समयमा तरकारीको भाउ ह्वात्तै बढ्ने गरेको छ। सामान्य भन्दा धेरै पानी पर्नाले तरकारी ढुवानी गर्न कठिनाई भएका कारण भाउ बढेको कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिका सूचना अधिकारी विनय श्रेष्ठले बताए। अहिले नेपालमा आयात हुने हरिया तरकारीहरु आन्तरिक स्रोतबाटै आउने गरेको छ। त्यसमा पनि मनसुनले आएको पहिर

सागर परियार, “दिवा खाजा अर्गानिक खुवाउने नीतिले बालबालिकाको पोषणमा बृद्धि र रैथाने अन्नको उत्पादकत्वमा बृद्धि गर्ने लक्ष्य रहेको छ ।” जुम्लामा जम्मा एक सय ७० वटा विद्यालयहरु छन् । जसमा आधारभुत तहका ९२, निमावीतहका ३१ र माध्यमिक तहका विद्यालय ४७ वटा गरी एक सय ७० विद्यालय जुम्लामा छन् । आधारभुत, निमावी र मावि गरी जम्मा विद्यार्थी संख्या जुम्लामा ३१ हजार १ सय ५४ जना छन् । जसमा ईसिडि लगायत आधारभुत तहमा मात्रै छात्र छात्रा गरी, १९ हजार २ सय ८४ जना बालबालिका रहेका छन् । जो सधै विद्यालयमा संघिय सरकारले दिदै आएको दिवा खाजा कार्यक्रमबाट लाभान्वित बालबालिका हुुन् । जुम्लाका जम्मा विद्यार्थी संख्याको ८० प्रतिशत दिवाखाजा कार्यक्रममा लाभान्वित रहेको पाइएइको छ । प्रति विद्यार्थी १५ रुपैया देखि २५ रुपैया सम्म खाजा खुवाउने सरकारले बजेट प्रत्यक विद्यालयमा दिएको छ । तर जुम्लाका सबै विद्यालयमा दि

सागर परियार, जुम्लामा सयौ शताब्धीपछि मार्सी धान एतिहास सार्वजानिक भएको छ । जुम्लामा ११ सय वर्ष पहिले महापुरुष लछालकृति पैकलोले तातोपानी २ को लाछु जिउलोमा धान रोपेको किवंदन्ती सार्वजानिक भएको हो । लछालकृति पैकेलो, तातोपानी २ को झारखोली भन्ने जंगलमा बेसारिसे अबस्थामा थिए । गुरुफोक्टो रोपाई दिवशको उद्घाटन गर्दै ११ सय वर्ष पहिले स्वर्गीय कुचे बुढाले जंगलमा रोहि रहेको अबस्थामा भेटे पैकलो नामको बच्चालाई भेटे, उसलाई घरमा ल्याएर लापालन गरेपछि एक दिन पैकलो आफै गएर हाल धानका खेत रहेको लाछु ज्युलोको घना जंगलमा कालीमार्सी धान उत्पादन हुने भन्दै उनले खन्न थाले । स्थानीय ८० वर्षिय नन्दप्रसाद अधिकारीले भने, ११ सय वर्षको समयमा उनले पैकेलोले एक्ले खनेर धान रोपे पछि ५ महिनाको अवधिमा कालीमासी धान उत्पादन भएको हो । अधिकारीले पनि आफ्ना बुढा बाजेको भनाईलाई उद्रित गर्दै भने, खेत खन्ने क्रममा हिलो

सागर परियार कर्णाली अर्गानिक उत्पादनको उर्वर क्षेत्रका रुपमा चिनिन्छ । तर पछिल्लो समय जलवायु परिवर्तनका कारण यहाँका किसानको जनजीवीकामा प्रतिकुल असर पर्दै गएको छ । जुम्लामा रहेका झण्डै १८ हजार घरधुरी अहिले पनि कृषिमै निर्भर छ । जति मेहनत गरेर खेतीपाती गरेपनि ६ महिना सम्म धौधौ पुग्छ । ६÷७ वर्ष पहिले घरघरमा मुरी मुरी धान, जौ, गौ, मकै, कोदो र चिनो लगायत विभिन्न अन्न बाली उत्पादन हुन्थ्यो । वर्षभरी १०÷१२ सदस्य भएको परिवार घरकै उत्पादनले चल्थ्यो । तर पछिल्लो समय एका तर्फ उत्पादन कम भएको उत्पादन अनुसार संचीत गर्ने र उपभोग गर्ने आधुनिक कृषि प्रणालीका बारेमा थाहा नहुँदा कर्णालीमा खाद्य सुरक्षा जोखिम बढ्दै गएको पाईन्छ । गाउँको हुनेखाने बोरीका बोरी उत्पादन गर्ने घरहरुमा पनि अहिले आयातीत खाद्यन्नकै भर छ । घरको उत्पादनले नपुगेपछि कालापहाड जाने ६ महिना कमाउने ६ महिना कर्णालीका अधिंकाश किसानको दैन

कर्णाली पोष्ट दैनिक जुम्ला ः तिला गाउँपालिका – ८ का प्रेम बस्नेत नर्सरी किसान हुन् । उनले २०६० साल देखि नर्सरी खेती शुरु गरेका थिए । घरको आर्थिक अबस्था कमजोर हुँदा हुदै पनि आफुले नर्सरी खेतीलाई निरन्तरता दिदै आएको उनले बताए । झण्डै एक रोपनी जग्गामा नर्सरी खेती छ, । विरुवाको बढ्दो माग छ । उनले थपे, आफु संग बजेट शुन्य, ऋण लिकालेर नर्सरी खेती गरौँ साहुको चर्को ब्याजदरले ढाड सेक्ने ननिकालौँ आर्थिक अभाव थियो । विस्तारै नर्सरी खेतीबाट हात झिक्ने सोचमा थिए । माग बढेपनि आर्थिक मलजल, सिचाई, आधुनिक प्रविधिको अभावले सताएको थियो । त्यस्तै, तिला गाउँपालिका – ३ कुडारीका कर्ण हमाल पनि सामान्य तरकारी खेती गर्थे, मनमा व्यवसायिक तरकारी खेती गर्ने जागर थियो, तर उनलाई पनि आर्थिक अभावले बाधा गरेको थियो । सानो खेतमा फलाएको तरकारी साना बजारमा पुराउन्थे, उनले भने, कतै ऋण पाएको भए जग्गा लिजमा लिएर व्यवसायिक