कृर्षि

जुम्ला । विगतका वर्षमा प्राय बलाष्ट रोग लाग्ने जुम्ली मार्सीधानमा यस वर्ष ब्राउन स्टोप रोग लागेको छ । आईतबार कृषि विज्ञ सहितको टोलीले तातोपानी गाउँपालिकाका ४ र ५ वडाका मार्सीधान रोपेका खेतमा गरिएको अनुगमनबाट ब्राउन स्पोट रोग लागेको पाइएको हो । तातोपानी गाउँपालिका कृषि संयोजक धर्मराज आर्चायले भने,“अनुसन्धानका क्रममा फाटफुट रुपमा बलाष्ट रोग देखिएको छ । भने ब्राउन स्पोट रोग मार्सीधानमा अलि बढी देखिए छ ।” प्रयाप्त सिचाई र नाईट्रोजनको अभावले मार्सीधानमा ब्राउन स्पोट रोग लाग्ने कृषि संयोजक आर्चायले उल्लेख गरे । यदपी, ब्राउन स्पोट रोगका कारण मार्सीधानको उत्पादनमा भने कुनै गिरावट नआउने कृषि विज्ञको भनाई छ । कार्तिक महिना मार्सी भित्राउने समय सम्म असिना नपरेको खण्डमा ब्राउन रोगले उत्पादन नघट्ने बताएका छन् । यतिबेला जुम्लाका पुर्वमा पर्ने विश्वकै अग्लो स्थानमा धान उत्पादन हुने छुमचौर र पश्चिममा

सागर परियार । विदेशबाट फर्किएर व्यवसायीक तरकारी खेतीमा होमिएका तातोपानी गाउँपालिका २ का व्यवसायीक तरकारी किसान यस वर्ष दोहोरो नोक्सानी व्यहोर्न बाध्य भएका छन् । करिब १५ लाख बढीको लगानीमा २ हेक्टर जमिन लिजमा लिएर व्यवसायीक तरकारी खेती गरेका पाँचजना यूवा किसान यसवर्ष दोहोरो नोक्सानीमा परेका हुन् । २ हेक्टर जमिनमा लगाएको तरकारीमा विभिन्न रोग किरा र प्रकोपले राम्ररी फल्न सकेन् जती फलेको थियो लकडाउनले गर्दा बजारमा लिन नसकिएको यूवा व्यवसायीक किसान महेश डाँगीले बताए । उनले भने,“तिला अर्गानिक वाईल्ड एण्ड एग्रो नामक कृषि फर्म दर्ता गरेर जिल्लामै व्यवसायी तरकारी खेती गरिरहेका छौ । क्वीईन्टलका हिसाबले बन्दा,आलु,मटर,प्याज, टमाटर,भ्यान्टा,फर्सी,गाँजर,लसुन लगायतका तरकारी उत्पादन पनि भईरहेको छ । तर जारी लकडाउनले गर्दा बजारीकरणमा समस्या आएपछि घाटा व्यहोर्नु परेको हो ।” हप्तादेखि संकलन गरी थन

जुम्ला : जुम्लाको पूर्वी भेग पातारासी गाउँपालिका हुन्दै चन्दननाथ नगरपालिकामा पनि सलह किरा देखिएपछि यसको रोकथाम तथा नियन्त्रण र प्रतिकार्य योजना बनाउन थालिएको छ । कृषि तथा खाद्य सुरक्षा समितिको जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा सोमबार बसेको बैठकले सलह किरा नियन्त्रण तथा प्रतिकार्य योजना बनाउने निर्णय गरेको हो । जुम्लामा सलह पुगेपछि बालीमा क्षति हुन नदिन प्रशासनमा आकस्मिक बसेको बैठकले यस्तो निर्णय लिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी भुपेन्द्र थापाले बताए । उनले भने “वैठकमा सलह किराको विषयमा कृषि विज्ञहरुसँगको राय, सल्लाह, सुझाबसहित क्षति कम गर्ने तयारी भईरहेको छ ।” कृषि तथा खाद्य सुरक्षा समितिका संयोजक तथा कृषि कार्यालयका प्रमुख बालकराम देवकोटाले सलह किराको परिचय सहित यसले पु¥याउने क्षतिको बिषयमा कृषि बिज्ञहरुले सरोकारवालाहरुलाई जानकारी दिइने बताए । बैठकमा सलह किरा डोल्पा हुदै जुम्ला पुगेको उनले जानक

सागर परियार । तातोपानी गाउँपालिका २ जर्मीका हर्केश दमाई यतिबेला बाँझो जगाा खनजोतमा जुटेका छन् । विगतका वर्षमा कालापहाड गएरै परिवारको खर्च चलाउने उनी यस वर्ष बाउ बाझेले बाझै छोडेको जमिनलाई उपभोग गर्न खानजोतमा जुटेका हुन् । कर्णालीमा बाझो जमिन नराख्ने प्रदेश सरकारको नीति अनुसार खनजोतका लागि निवेदन आह्वान गर्दा छनौटमा परेपछि हर्केश दमाई आजभोली बाझो जोत्नैमै बेस्थ छन् । त्यस्तै गोविन्द दमाई पनि विगतमा कालापहाड गएरै छोराछोरीको पढाई र खर्च जुटाउथे । उनी कालापहाड जान छोडेको २ वर्ष भयो । तर उनी पनि यसपाली बाँझो रहेको जमिन खनजोतमा जुटेका छन् । उनले भने,“बाझो जगाा जातेर रैथाने उत्पादन गर्ने सोचमा थिए । तर सरकारलेनै बाँझो जग्गा राख्न नपाईने नीति ल्याएर खनजोतका लागि छनौटमा पर्दा झनै उर्जा मिल्यो ।”कर्णाली सरकारको कृषि मन्त्रालयले खाद्य सुरक्षा उत्पादन विशेष कार्यक्रम (बाँझो जगा खनजोत) गर्न १७

जुम्ला ः जुम्लाको हिमा गाउँपालिका – २ ओदीबासी बाँझो जमीन खनजोत गर्न थालेका छन् । अहिले कर्णाली प्रदेशले जमीन बाँझो राख्न नपाईने कार्यक्रममा ल्याएपछि उनीहरु बाँझो जमीन खनजोत गर्न थालेका हुन् । विश्वभर फैलिदो कोरोना भाइरसका प्रभाबका कारण विदेसिएका नागरिक गृह जिल्लामा फर्केका छन् । विदेशबाट फर्किको नागरिकलाई रोजगार दिनका लागि सरकारी तथा गैरसरकारी निकायले बाँझो जमीन खनजोत गर्ने गहरा सुधार जस्ता कार्यक्रम ल्याएर युवालाई रोजगार प्रदान गरिएको हिमा गाउँपालिका अध्यक्ष रजबहादुर शाहीले बताए । बाँझो जग्गाको सदुपयोग हुने, भिरालो जग्गा गहरामा परिणत हुने, कृषि पेशाको वढवा हुने, आम्दानीमा वृद्धी हुने भएकाले सरकारी तथा गैरसरकारी निकायले यस्ता कार्यक्रम तर्थुमा गरेको उनले बताए । रैथाने वालीको संरक्षण हुने, स्वदेश फर्किएका नागरिकले काम पाउने, सामुहिक खेती प्रणलीको विकास हुनुका साथै साँझेदारीमा काम गर्न

जुम्ला : पातारासी र तिला गाँउपालिकालाई सिमि पकेट क्षेत्रका रुपमा हेरिन्छ । त्यहाँका अधिंकाश किसानको मुख्य खेतीनै सिमि उत्पादन हो । परम्परागत खेती पद्धतीबाट यहाँका किसानले परिश्रम अनुसारको उत्पादन पाउँदैनन सकेका छैनन् । पातारासी तथा तिलाका विभिन्न गाउँका किसानले सिमि संग चालम साटेर भात खान्छन्  । ती क्षेत्रमा प्रयाप्त धान खेती गर्ने जगा छैन् । मुख्यजीविकोपार्जन गर्ने पेशा भनेकै सिमि खेती हो । हाल विश्वव्यापी महामारीका रुपमा फैलिएको कोरोना भाईरसको विषम् परिस्थिती र उत्पादकत्व बृद्धि गरी किसानलाई राहत दिन उन्नत सिमिको बिउ हस्तान्तरण गरिएको छ । कोरोना भाईरस रोकथाम तथा नियन्यणका लागि जारी लकडाउनले गर्दा खाद्य संकट नजिकिदो अबस्थामा छ । परपम्परागत खेतीले परिश्रम अनुसारको उत्पादन हुदैन् । त्यसैल आधुनिक खेती पद्धती सिकाउदै उत्पादन पनि बढी हुने, (केविएल–१०) उन्नत जातको सिमि किसानलाई वितरण गर

सागर परियार ।  कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिन नदिन देश लकडाउनमा छ । हवाई सेवा देखि लामो तथा छोटो दुरीका सबै यातायात बन्द छन् । तर लकडाउनको प्रभाव जुम्लाको सदरमुकाम खलंगामा भए पनि गाउँतिर भने, छैन । चैत १२ गतेदेखि २० गते सम्म जुम्लामा मार्सीधानको विउ राख्ने, बेर्ना बनाउने काम चल्ने भएकाले किसान निकै बेस्त भए । सोहि अनुसार जुम्ली किसानले विहिबार आफ्नो कृषि क्यालेन्डर अनुसार धमाधम बीउ छरी ‘विसुवा पर्व’ मनाएका छन् । चैत २० गतेलाई जुम्लामा विसुँवा पर्वका रुपमा मनाउँछन् । चैत १२ गते कालिमार्सी धानको बीउ भिजाउने, १६ गते उतार्ने, १७ गते चिउरा कुट्ने र २० गते अनिवार्य बेर्नामा बिउ राख्ने चलन रहि आएको छ । कालिमार्सी धान उत्पादनका लागि चैत १२ देखि २० गते विउ राख्ने समय र जेठ असारमा रोपेर कार्तिमा काटुन्जेलको विधित परम्परालाई कृषि क्यालेण्ड मान्दै आएको स्थानीय जानकार व्यक्ति रमानन्द आर्चायले ब

जुम्ला : कालिकोटका स्याउ कृषकले २३ लाख रुपैयाँ क्षतिपुर्ति प्राप्त गरेका छन् । असिना र खडेरीका कारण स्याउ नष्ट भएपनि कृषकले क्षतिपुर्ति प्राप्त गरेका हुन् । शिखर लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले कालिकोट तिलागुफा नगरपालिका स्याउ कृषकलाई एकमुष्ट २३ लाख रुपैयाँ क्षतिपुर्ति उपलब्ध गराएको हो । शिखर इन्स्योरेन्स कम्पनीका कर्णाली इन्चार्ज क्रृषिराम पाण्डेका अनुसार २०७२ साल देखि स्याउ बीमा कार्यक्रम शुरु भएको हो । अहिले हुम्ला बाहेक तत्कालिन कर्णालीको जुम्ला, कालिकोट, मुगु र डोल्पाका किसान स्याउ बिमा प्रति निकै आकृषित भएका छन् । असिना र खडेरी परेर स्याउ उत्पादनमा ह्रास आएपछि किसानले क्षतिपुर्ति पाउने गरेका छन् । तिलागुफाका नगरपालिकाको कृषकले एक हजार रुपैयाँ देखि ५० हजार रुपैयाँ सम्म क्षतिपुर्ति पाएका हुन् । ५ बिरुवा हुने किसानले एक हजार रुपैयाँ पाएको इन्चार्ज पाण्डेले भने २ सय ५० स्याउका बिरुवा हुने क