लेख/विचार

९ असार २०७८, बुधबार १६:४५९ असार २०७८, बुधबार १६:४५९ असार २०७८, बुधबार १६:४५ by Karnali Post DailyNo Comments

‘निलाे काेटकाे यात्रा’: पुस्तक अंश

जुम्ला । बाबा अङ्ग्रेजी शिक्षक बनाउन चाहन्थे तर म निजामती बने । प्राचीन समयमा ऐतिहासिक तथा निकै शक्तिसाली रहेको सिन्जा राज्यको मध्य सिजामा पर्ने साबिक नराकाेट गाउँ बिकास समिती वडा न. ७ माथी लेखमा पर्ने दुर्गम बस्तीमा रहेको तत्कालीन प्राथमिक बिध्यालयमा मेरो बाबाको साथमा मेरो ५ बर्षको प्राथमिकशिक्षा ४ बर्षमा पुरा गरे । निम्न माध्यमिक शिक्षाको अध्यन गर्न मेरो सामु दुई विकल्प थिए । जसमा मैले नजिकको होइन टाढाको विकल्प रोजे । जहाँ मेरो घर बाट छिटो हिंड्दा दैनिक हिडेर करिब २ घन्टा मा पुगिने कैलाश निमाबी फुङ्र पुगे । जुन यात्रामा मेरो मावली गाउका मेरा मामाहरु रतन शाही,अख शाही पदम शाही,दिदी माया देबि शाही दाजु एन ब शाही लगायतले साथ दिनु भएको थियो । र साथमा गुल्मी घर भएका गुरु राम प्रशाद शर्माले हाम्रो घर देखि बिध्यालय र बिध्

१८ जेष्ठ २०७८, मंगलवार १२:३६१८ जेष्ठ २०७८, मंगलवार १२:३६१८ जेष्ठ २०७८, मंगलवार १२:३६ by Karnali Post DailyNo Comments

कृषि कर्म प्रति विश्वास जगाउँदै कोरोना कहर

लेख/विचार, समाज

गोल्डेन बुढा, भनिन्छ, नेपाल कृषि प्रधान देश हो । हाम्रो देशमा धेरैजसो घरपरिवारको आर्थिक समृद्धिको प्रमुख आधार कृषि क्षेत्र हो । कृषि क्षेत्रमा हाम्रो देशको कुल जनसंख्याको ६० प्रतिशत जनशक्ति संलग्न छ । यस अर्थमा कृषि हाम्रो देशको प्रमुख पेशा र प्रमुख उद्यम पनि हो, अनि देशको प्रमुख आर्थिक स्रोत पनि । तर पछिल्लो समयमा कृर्षि कर्म गर्न चाहाँदैनन् । कृषि प्रति किसानको चासो कम जान थालेको देखिन्छ । कृषि दुखारीको पेशा हो । कृषि कर्म गरेर जीविकोपार्जन गर्न सकिदैन् भन्ने भ्रम छ । तर कठिनपुर्ण अवस्थामा कृषि क्षेत्र नै सबैको साहरा बनिरहेको हुन्छ । समाजमा एसएलसी उतिर्ण भएपछि हलो छोड्न्े र त्यो भन्दा माथिको शिक्षा हासिल गर्ने वित्तिकै थलो छोड्ने गरेको पाइन्छ । युवा पुस्ता आफनो माटो प्रति विश्वास नगरेर खाडीमुलुक तिर भौतारिरहेका छन । यहाँ मात्र निर्वाहमुखि खेति भइरहेकोछ । किसानले जेनतेन उत्पा

२६ बैशाख २०७८, आईतवार ०८:५८२६ बैशाख २०७८, आईतवार ०८:५८२६ बैशाख २०७८, आईतवार ०८:५८ by Karnali Post DailyNo Comments

तत्काल स्वास्थ्य संकटकाल घोषणा जरुरीःडा.शाह

लेख/विचार, स्वास्थ्य

विश्वभरि महामारीका रूपमा फैलिएको दोस्रो लहरको कोरोना भाइरस संक्रमणले मानव जगत्लाई नै संकटमा पारेको छ । पहिलो चरणको कोरोनाले ९/१० महिना थला–परेको व्यापार–व्यवसाय भर्खर लयमा आउन थाले पनि दोस्रो लहरको संक्रमण भयावह रूपमा फैलिएपछि फेरि उद्योग, कलकारखाना, व्यापार–व्यवसाय थला परेको छ । विगतको भन्दा दोस्रो लहरको संक्रमणले मानवीय क्षति अझै धेरै गरेको हुन सक्ने विज्ञहरू बताउँछन् । दोस्रो लहरको कोरोना संक्रमणबाट मानव विकास सूचकांकमा पछि परेको कर्णाली प्रदेशका दुुर्गम जिल्लाहरू पनि अछुतो रहेनन् । दैनिक सयौंका दरले संक्रमित कर्णालीमा बढिरहेका छन् । कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान कर्णालीसँगै देशभरकै भरोसाका रूपमा कोभिड रोकथाम तथा नियन्त्रण उपचारमा जुटेको छ । तर, देशको अवस्था भयावह भइरहँदा कर्णालीमा पनि काठमाडांै नेपालगन्ज जस्तै संक्रमण र मर्नेहरूको दर नबढ्ला भन्न सकिँदैन । त्यसैले सुरुमै राहत

२० बैशाख २०७८, सोमबार ११:१८२० बैशाख २०७८, सोमबार ११:१८२० बैशाख २०७८, सोमबार ११:१८ by Karnali Post DailyNo Comments

किन बढ्यो मासुको मूल्य ?

लेख/विचार, समाज

अहिले ब्रोइलर कुखुराको मासुको मूल्यले आकाश छोएको छ । एक–दुई महिनाको छोटो अवधिमै ब्रोइलर कुखुराको मासुको मूल्य झन्डै दोब्बरले बढेको छ । प्रतिकिलो २ सय ५० रुपैयाँमा पाउने मासुको मूल्य बढेर अहिले ४ सय ५० प्रतिकिलोको हाराहारीमा पुगेको छ र यो बढ्ने क्रम अझै जारी पनि छ । खुला बजार अर्थतन्त्रमा सबैलाई ज्ञात छ, मूल्य बढ्नु र घट्नु माग र आपूर्तिसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध राख्छ । मागअनुसारको आपूर्ति हुन नसकेपछि मूल्य स्वतः बढ्छ भने मागभन्दा बढी आपूर्ति हुन थालेपछि मूल्य घट्छ । यो सबैलाई सर्वविदितै भएको विषय नै हो । प्रत्येक मानिसको जनजीवनसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध राख्ने मासुजस्तो अति आवश्यक खाद्य पदार्थमा यति अचाक्ली मूल्य वृद्धि हुँदा पनि कसैको ध्यान अझैसम्म तानिएको छैन । न केन्द्र सरकार, न प्रदेश सरकार, न त स्थानीय सरकारको नै । व्यवसायीले अहिलेसम्ममा मासुको मूल्य बारम्बार बढाएका छन् । बढाउने

८ बैशाख २०७८, बुधबार ०८:२५८ बैशाख २०७८, बुधबार ०८:२५८ बैशाख २०७८, बुधबार ०८:२५ by Karnali Post DailyNo Comments

सम्पादकिय ः तथ्यांक मिथ्यांक नहोस

लेख/विचार

नेपालमा १२ औं तथा संघियता पछिको पहिलो राष्ट्यि जनगणना २०७८ को तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको छ । जुम्लामा पहिलो चरणको तथ्यांक संकलन आगामी बैशाख २६ गतेबाट हुने गरी तयारी भइरहेको छ । विगतको गरिब परिचय पत्रको तथ्यांकले सरोकारवाला सहि तथ्यांक नआउने,बास्तविक व्यक्तिलाई सोधपुछ बिनै हचुवाका भरमा तथ्यांक ल्याउने समस्या रहेको पाईन्छ । जसका कारण सबै तथ्यांक विश्वसनिय मान्न सकिने अबस्था छैन् । देशको विकास निर्माणदेखि बजेट निर्माण, जातजाती भाषाभाषी तथा धर्म,बसोबास,पेशा,व्यवसायको अबस्थाबारे बुझ्न सेवा प्रभावलाई प्रभावकारी बनाउन गरिने जनगणनाको तथ्यांक सहि नहुँदा सामाजिक सेवा प्रवाहदेखि विकास निर्माणमा बाधा हुने गरेको छ । त्यसैले जुम्लाका सरोकारवाला व्यक्तिहरुले पनि १२ आँै राष्ट्यि जनगणना २०७८ मा पनि हचुवाका भरमा भन्दा पनि सहि तथ्यांक सकंलनमा गम्भीर हुनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । २०७८ को जनगणनाबाट द

४ बैशाख २०७८, शनिबार १२:४२४ बैशाख २०७८, शनिबार १२:४२४ बैशाख २०७८, शनिबार १२:४२ by Karnali Post DailyNo Comments

पत्रकार महासङघलाई गैर पत्रकार र दलिय हस्तक्षेपबाट मुक्त गर्नुपर्छ

लेख/विचार

नेपाल पत्रकार महासङघको विधानको प्रस्तवाना र विधानको मुल उद्धेश्य लोकतन्त्र, नागरिकका मौलिक हक तथा अधिकार निष्पक्ष भएर रक्षाको पक्षमा वकालत गर्नु र खोसिन लागेका नागरिकका हक र अधिकारको सुरक्षाका लागि राज्य वा सरकारलाई खवरदारी गर्नु हो । नेपालमा लोकतान्त्रिक व्यवस्था स्थापना भएकाले नागरिकका हक अधिकार मात्रै होईन ।पुर्ण प्रेस स्वतन्त्रतताको वाहालीको लागि वकालत गर्नु पर्छ । यो पत्रकार तथा सञ्चारकर्मिहरुको पक्षमा आवाज उठाउन स्वतनत्र साझा सस्था हो । यसले नागरिकका हक अधिकारको वकालत मात्रै गर्दैन, समाजमा लुकी छिपि रहेका राज्य र गैर राज्य पक्षका राम्रा र नराम्रा पक्ष वा कृयाकलापहरुको सुक्ष्म विश्लेषण गरेर समाचार सार्वजकि गर्ने गराउने गर्दछ । त्यति मात्रै होईन, राज्य वा अन्य कुनै पक्षको कृयाकलाप वा गतिविधिले नागरिकका मानवियता र मानव अधिकारको उल्लङघन गरेको अवस्थामा पनि त्यसको पक्षमा आवाज उठाउने वा

१२ चैत्र २०७७, बिहीबार ११:२९१२ चैत्र २०७७, बिहीबार ११:२९१२ चैत्र २०७७, बिहीबार ११:२९ by Karnali Post DailyNo Comments

पत्रकार महासंघको महिला नेतृत्व ः सोच बाधक वा क्षमता ?

लेख/विचार

मिना बुढाथाेकी नेपालभरीका पत्रकारहरुको छाता संगठन नेपाल पत्रकार महासंघमा नयाँ नेतृत्व चयनका लागी केन्द्र, प्रदेश र जिल्ला तहहरुमा यही चैत्र २५ गते नयाँ निर्वाचन हुदैछ । प्रतिनिधित्वका आधारमा महासंघको विधानले महासंघको केन्द्रमा उपाध्यक्ष १, सचिव १ र सदस्य ४ तथा प्रदेश र शाखामा उपाध्यक्ष १ र सदस्य १ जना महिलाको लागी आरक्षित गरेको छ । महिलाको कमसेकम प्रतिनिधित्वका लागी गरेको व्यवस्था हो यो । यो बाहेक महासंघका सदस्य महिलाहरु सवै पदमा स्वतन्त्र तरिकाले उम्मेदवार बन्न पाउछन् । प्रतिनिधित्वको हिसावले विधानतहः व्यवस्था भएको भएपनि आरक्षित ठाउँ बाहेक नेतृत्वदायी भूमिकामा भने महिलाहरु कमै मात्र देख्न पाइन्छ । यस्तो अवस्थामा महिला सशक्तिकरणका कुरा गरेर कहिल्यै नथाक्नेहरुले समेत नेतृत्वमा महिलाको कुरा गर्दा नाक खुम्च्याउने गरेको कुरा नौलो होइन । एउटा सानो उदाहरण हेरौँ । पछिल्लो तथ्यांक अनु

२६ फाल्गुन २०७७, बुधबार ०७:२६२६ फाल्गुन २०७७, बुधबार ०७:२६२६ फाल्गुन २०७७, बुधबार ०७:२६ by Karnali Post DailyNo Comments

अझै हिंसामा ग्रामिण महिला

लेख/विचार

सागर परियार । महिला हिंसा न्युनिकरणका सरकारी नीति तथा कार्यक्रम थुप्रै बनेपनि ग्रामिण क्षेत्रका महिलाहरु अझै पनि लिंगका आधारमा हुने हिंसाबाट पिडित छन् । पितृसत्तात्मक सोचका कारण महिला अझै सामाजिक कुसंस्कार शिकार हुन बाध्य छन् । चेतनाको अभाव, शिक्षाको पहुँच नहुनु, कानुनीबारे थाहा नपाउनु आफ्नै हक अधिकार बारे वकालत गर्ने क्षामता नहुनु लगायतका कारणले कर्णालीका दुरदराजका महिला महिला घरेलु हिंसा सहेर बस्न बाध्य छन् । औपचारिकतामा सिमित वर्षमा एक पटक मनाईने नारी दिवश,कागजमै सिमित महिलाका कानुनले खास्सै पिडित महिलाको घाउमा मलम लगाउन नसकेको स्पष्ट छ । शिक्षा, चेतनाको पहुँचमा पुगेका केहि महिला उद्यमशिलता,व्यापार व्यवसाय, राजनीतिक नेतृत्वको पहुँचमा पुगेका छन् । उनिहरुलाई खास्सै ग्रणिम क्षेत्रका महिलाले भोग्ने पिडा महसुश छैन् । देशमा १११ औँ नारि दिवश भव्यताका साथ मनाईरहँदा जसका लागि ऐन कानु

५ फाल्गुन २०७७, बुधबार १३:४७५ फाल्गुन २०७७, बुधबार १३:४७५ फाल्गुन २०७७, बुधबार १३:४७ by Karnali Post DailyNo Comments

‘एउटै लक्ष्य र संघर्षले प्राविधिक क्षेत्रमा सफल भए’

लेख/विचार, शिक्षा

संघर्षकै बीच सफलता प्राप्त गर्ने मध्यका एक हुन जुम्लाका चन्द्र खड्का । बा,आमाको व्यापारलाई सघाउदै स्कुल पढ्दै बाल्यकाल बिताएका खड्का यतिबेला नेपाल सरकारको सव–ईन्जिनियर जस्तो उच्च वहोदामा कार्यरत छन् । भने, नेपाल निजामती कर्मचारी यूनियनका केन्द्रिय सदस्य पनि हुनुहुन्छ । आफ्नो लक्ष्य, बा आमाको रुची अनुसारनै प्राविधिक धारमा होमिएर सफल भएका खड्काको जीवन संघर्ष, सफलता लगायतका विषयमा कर्णाली पोष्टकर्मी सागर परियारले सघन सहरी तथा भवन निर्माण आयोजनाको कार्यालय जुम्लाका सव–ईन्जिनियर चन्द्र खड्का संग गरेको कुराकानीको सारः जीवनलाई कसरी लिनु हुन्छ ? जीवन संघर्षको उपनाम हो । यो पृथ्वीमा संघर्ष गर्नका लागि नै हरेक नागरिकले आमाको कोख बाट जन्म लिन्छन् । तर सबैको जीवनमा देखिने खालको संघर्षशील नहुन पनि सक्छ । संघर्ष, चुनौतीको सामना बिना प्राप्त सफलताको कुनै मुल्यपनि हुदैन् । त्यसैले ज

८ मंसिर २०७७, सोमबार ०९:३६८ मंसिर २०७७, सोमबार ०९:३६८ मंसिर २०७७, सोमबार ०९:३६ by Karnali Post DailyNo Comments

उपकुलपति ज्यूलाई पत्रकारको चिठी

लेख/विचार

श्री उपकुलपति राजेन्द्रराज वाग्ले ज्यू कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान जुम्ला सर्वप्रथम, नमस्कार टक्र्याउन चाहान्छौं । उपकुलपति ज्यू, हामी यहाँ आराम छौं, त्यहाँ तपाईको पनि आरामको कामना गर्दछौं । दुई हप्ता अघि प्रतिष्ठानको सम्पर्क कार्यालय काठमाडौैैं छोडेर केन्द्रीय कार्यालय जुम्लामा आईपुग्नुभएका तपाई र हामी बस्ने स्थान र कार्यालय मुस्किलले मात्र एक सय मिटर दूरी टाढा छ । यहाँ सामान्यतः हिँडडुल गर्दा समेत भेट भईहाल्ने ठाउँमा सूचनाको साधनहरु उपयोग गर्दा पनि तपाईसँग भेट हुन नसक्ने नियत र प्रवृतिको कारण यो सूचना र प्रविधिको तीव्रतम् विकास भईरहेको बेला २०औं शताब्दीको पराम्परागत हुलाक सेवालाई तपाईसँग भेट गर्ने माध्यमको रुपमा अंगिकार गर्न विवश भएको छौं । यतिबेला तपाई चन्द्र धरातल र हामी पृथ्वी रहेको जस्तो बिडम्बनायुक्त परिवेशको सामना गर्नु परिरहेको छ । उपकुलपतिज्यू, शक्तिशाली कर्णाली राज्